جامع المسائل(للبهجه) - حج

اشاره

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ الحمد للَّه، والصلاه علی محمّد و آله الطاهرین واجب است حج بر هرمکلفی- از مرد وزن وخنثی با شروط آتیه- در عمر، یک مرتبه، و آن را «حجّهالاسلام» می نامند. و ازید از یک دفعه در عمر به اصل شرع واجب نیست.

و آن واجب فوری است و تأخیر آن از اوّل سال استطاعت بدون عذر، حرام است و تکرار این تأخیر در سالها [ی بعد] بدون توسیط توبه، کبیره است، مثل ترک حج راساً.

و باید وقتی مسافرت نماید که در وقت مخصوص، در امکنه مخصوصه و مشاعر معهوده حاضر باشد.

لزوم و عدم لزوم حرکت با کاروان اول

و اگر متعدّد باشد قافله ها به حسب زمان در اوّل سال استطاعت، اظهر عدم وجوب خروج با [کاروان اوّل است با وثوق به تمکّن از خروج با [کاروان دوّمی مثلًا؛ و در صورت عدم وثوق در جواز تأخیر و عدم آن که مستلزم استقرار حج است با عدم تمکّن از قافله دوّم، تأمّل است. و احتیاط تکلیفی در همین اتفاق در سال دومِ استطاعت، اشدّ است، اگر چه استقرار حج مسلّم است.

و عدم حرمت تفویت احتمالی با تأخیر و غیر آن از مقدّمات مفوّته در واقع بعد از

جامع المسائل(للبهجه)، ص: 190

اشتغال ذمّه یا قبل از آن در جمیع مواردی که دلیل خاص نباشد، خالی از وجه نیست؛ و لازمه آن، عدم استقرار و عدم وجوب قضا است در تأخیر مسافرت از اوّل قافله با عدم وثوق به سایر قافله ها تا وقتی که فوت شود راساً در سال اوّل استطاعت.

و احوط در جمیع صور مذکوره، عدم تخلّف از مورد وثوق است؛ و با اختلاف قافله ها در زمان خروج و در احتمال